लॉग-इन 
महत्वपूर्ण संकेतस्थळे / साइट 
शासकीय पुरस्कृत कार्यक्रम
शासकीय पुरस्कृत योजनांअंतर्गत प्रगती
थेट रोख हस्तांतरणास सहायक केंद्रीय सेक्टर / केंद्र पुरस्कृत योजनांची सूच
| अ. क्र. | मंत्रालय / विभाग | योजनांची संख्या | योजनेचे नाव | तपशील | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | सामाजिक न्याय आणि सबलीकरण मंत्रालय | 12 | 1 | एससी विद्यार्थ्यांसाठी मॅट्रीक नंतरच शिष्यवृत्ती | योजनेचा उद्देश मॅट्रीक्यूलेशन किंवा त्यानंतरच्या माध्यमिक स्तरावर शिकणारे अनुसूचित जातीतील विद्यार्थ्यांना त्यांचे शिक्षण पूर्ण करण्यास सक्षम करण्यासाठी आर्थिक मदत देणे हा आहे. ज्या पालकांचे सर्व स्रोतांकडून मिळणारे उत्पन्न दरवर्षी रु. 2,00,000 / - (रुपये दोन लाख फक्त) पेक्षा अधिक नसेल अशा पालकांच्या विद्यार्थ्यांना शिष्यवृत्ती दिली जाईल. |
| 2 | अनुसूचित जाती विद्यार्थ्यांसाठी मॅट्रीक पूर्व शिष्यवृत्ती | ए) अनुसूचित जातीची जी मुले त्यांच्या आई-वडीलांवर अवलंबून आहेत आणि सध्या वर्ग 9 व 10 मध्ये शिकत आहेत त्यांना मदत केली जाते जेणेकरून त्यांचे शाळा सोडण्याचे प्रमाण विशेषत: प्राथमिक शाळेतून माध्यमिक शाळेत जातांना शाळा सोडण्याचे प्रमाण कमी होईल आणि (बी) एससी मुलांचे मॅट्रीक - पूर्व इयत्ता 9वी आणि -10 वी च्या वर्गातील प्रमाण वाढेल जेणेकरून ते चांगले शिक्षण घेतील आणि मॅट्रीक नंतरच्या शिक्षणाच्या टप्प्यावर प्रगती करण्याची अधिक संधी त्यांना मिळेल. | |||
| 3 | अस्वच्छ व्यापारात गुंतलेल्या मुलांसाठी मॅट्रीक पूर्व शिष्यवृत्ती | मॅट्रीक पूर्व शिक्षणाकडे खालीलपैकी एका श्रेणीत काम करणाऱ्या पालकांच्या मुलांचा कल वाढवण्यासाठी त्यांना आर्थिक मदत देणे या उद्देशासाठी ही योजना आहे: - i) ज्या व्यक्ती सध्या मानवी विष्ठा उचलण्याच्या कामात कार्यरत आहेत किंवा 1.1.97 पर्यंत किंवा नंतर त्यात कार्यरत होते किंवा ज्या दिवशी "मानवी विष्ठा उचलण्याच्या कामातील रोजगार आणि कोरडी शौचालय बांधणे (प्रतिबंध) अधिनियम 1 99 3" त्यांच्या राज्यातील / केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये लागू झाला तो दिनांक, किंवा यापैकी जे लवकर असेल; ii) टॅनर्स; & iii) फ्लेयर्स | |||
| 4 | अनुसूचित जातीतील गुणवंत विद्यार्थ्यांना अधिक संधी उपलब्ध करून देणे | या योजनेअंतर्गत 9 वी ते 12 पर्यंतच्या वर्गात शिकत असलेल्या अनुसूचित जाती-जमाती विद्यार्थ्यांना प्रशिक्षण देण्यासाठी राज्य / केंद्रशासित प्रदेशांना 100% केंद्रीय सहाय्य देण्यात आले आहे. अ. सुधारात्मक प्रशिक्षण- शाळेच्या विषयातील त्रुटी कमी करणे हा उद्देश आहे. ब. विशेष प्रशिक्षण - व्यावसायिक अभ्यासक्रमांमध्ये प्रवेश करण्यासाठी स्पर्धात्मक परीक्षांसाठी विद्यार्थ्यांना तयार करणे हा उद्देश आहे. निवासी शाळामधील शिक्षणाद्वारे सर्व प्रकारे गुणवंत असलेल्याअनुसूचित जाती-जमाती विद्यार्थ्यांची गुणवत्ता सुधारणे या उद्देशाने ही योजना आहे. अ. त्यांची शैक्षणिक कमतरता दूर करणे. ब. त्यांच्या गुणवत्तेचा दर्जा सुधारून व्यावसायिक अभ्यासक्रमांमध्ये प्रवेश करण्यास त्यांना मदत करणे जेणेकरून ते पूर्ण करू शकतील. उच्च शिक्षण अभ्यासक्रमास प्रवेश ऊ स्वतःमध्ये आत्मविश्वास निर्माण करणे | |||
| 5 | अनुसूचित जाती विद्यार्थ्यांसाठी राष्ट्रीय व परदेशी शिष्यवृत्ती योजना | योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी खालील निवडक उमेदवारांना मास्टर लेव्हल आणि परदेशात पीएचडी अभ्यास करण्यासाठी खालील विषयांवर अर्थसाहाय्य मिळते - अ) अभियांत्रिकी; ब) व्यवस्थापन; क) शुद्ध विज्ञान; ड) कृषी विज्ञान; आणि ई) औषध | |||
| 6 | इतर मागासवर्गीय जातींसाठी मॅट्रीक नंतरच्या शिष्यवृत्ती | ही योजना ओबीसी विद्यार्थ्यांना त्यांचे शिक्षण पूर्ण करण्यासाठी मॅट्रीक किंवा माध्यमिक स्तरानंतरच्या शिक्षणासाठी अर्थसाहाय्य देते | |||
| 7 | ओबीसीसाठी राष्ट्रीय व परदेशी शिष्यवृत्ती योजना | योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी खालील निवडक उमेदवारांना मास्टर लेव्हल आणि परदेशात पीएचडी अभ्यास करण्यासाठी खालील विषयांवर अर्थसाहाय्य मिळते - अ) अभियांत्रिकी; ब) व्यवस्थापन; क) शुद्ध विज्ञान; ड) कृषी विज्ञान; आणि ई) औषध | |||
| 8 | आर्थिकदृष्ट्या मागास विद्यार्थ्यांसाठी मॅट्रीक नंतरची शिष्यवृत्ती योजना | या योजनेचा उद्देश मॅट्रिक-माध्यमिक स्तरानंतरचे शिक्षण ओबीसी विद्यार्थ्यांना पूर्ण करण्याच्या दृष्टीने सक्षम करण्यासाठी आर्थिक मदत देणे हा आहे. ही शिष्यवृत्ती भारतातील अभ्यासासाठी उपलब्ध असेल आणि अर्जदार ज्या राज्य / केंद्रशासित प्रदेशातील असेल त्या शासनाद्वारे दिली जाईल. केंद्र सरकार / राज्य सरकार / केंद्रशासित प्रदेश प्रशासनाने ओबीसी म्हणून अधिसूचित केलेल्या जातीतील भारतीय नागरिकांसाठी ही शिष्यवृत्ती खुली असेल; ही शिष्यवृत्ती मान्यताप्राप्त संस्थांमध्ये असलेल्या सर्व मान्यताप्राप्त मॅट्रीक माध्यमिक स्तरानंतरच्या अभ्यासासाठी दिली जाईल. | |||
| 9 | अपंग विद्यार्थ्यांसाठी मॅट्रीक नंतरची शिष्यवृत्ती | योजनेचा उद्देश अनुसूचित जातीच्या विद्यार्थ्यांना आपले शिक्षण पूर्ण करण्यासाठी मॅट्रिक किंवा माध्यमिक स्तरानंतरचे शिक्षण घेण्यासाठी आर्थिक मदत करणे हा आहे. | |||
| 10 | अपंग असलेल्या व्यक्तींसाठी राष्ट्रीय ओव्हरसीज शिष्यवृत्ती | योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी खालील निवडक उमेदवारांना मास्टर लेव्हल अभ्यासक्रम आणि परदेशात पीएचडी करण्यासाठी आर्थिक मदत दिली जाते: - अ) अभियांत्रिकी; ब) व्यवस्थापन; क) शुद्ध विज्ञान; ड) कृषी विज्ञान; आणि ई) औषध. | |||
| 11 | अपंग असलेल्या गुणवंत विद्यार्थ्यांसाठी शिष्यवृत्ती | विकलांग विद्यार्थ्यांसाठी 1 99 5 च्या कायद्या अंतर्गत व्याख्येप्रमाणे प्रमाणित केलेल्या कमीत कमी 40% अपंग असलेल्या विद्यार्थ्यांना आर्थिक मदत उपलब्ध आहे. मान्यताप्राप्त संस्थामधून केली जाणारी पीएच्.डी. आणि एम.फिल सहित मॅट्रिक / माध्यमिक स्तरानंतरच्या तांत्रिक आणि व्यावसायिक अभ्यासक्रमांसाठी ही शिष्यवृत्ती दिली जाते. तथापि, सेरेब्रल पाल्सी, मानसिकदृष्ट्या मंद, जास्त प्रमाणातील अपंगत्व, आणि गौण किंवा गंभीर श्रवण बधिरता असलेल्या तसेच किमान शैक्षणिक पात्रता 8 वी पास विद्यार्थ्यांसाठी सर्वसाधारण, तांत्रिक, किंवा व्यावसायिक अभ्यासक्रमांसाठी शिष्यवृत्ती देण्यात येईल. एका विद्यार्थ्याला केवळ एकच कोर्स करण्यासाठी शिष्यवृत्ती दिली जाते. | |||
| 12 | टॉप क्लास एज्युकेशन स्कीम | कोणत्याही संस्थेने अधिसूचना रद्द केल्यास / ती संस्था रद्द झाल्यास, ही शिष्यवृत्ती योजनेअंतर्गत आधीपासून प्रवेश घेतलेल्या पात्र एससी विद्यार्थ्यांला कोर्स पूर्ण होईपर्यंत दिली जाईल. तथापि, अशा रद्द संस्थांसाठी नव्या सीट्स वाटप करणे आणि निधी देणे ही कार्ये केली जाणार नाहीत.. | |||
| 2 | मनुष्यबळ विकास मंत्रालय अंतर्गत उच्च शिक्षण विभाग | 4 | 1 | विद्यापीठे / महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांना शिष्यवृत्ती | महाविद्यालय व विद्यापीठ विद्यार्थ्यांसाठी केंद्रशासन योजना: या योजनेचा उद्देश उच्च शिक्षणाचा पाठपुरावा करताना त्यांच्या रोजच्या रोजगाराचा खर्च भागवण्यासाठी अल्प उत्पन्न गटातील गुणवंत विद्यार्थ्यांना आर्थिक मदत देणे हा आहे. शिष्यवृत्त्या वरिष्ठ माध्यमिक परीक्षा परिणामांच्या आधारावर देण्यात येतात. महाविद्यालये आणि विद्यापीठे मध्ये स्नातक / पदव्युत्तर अभ्यास आणि वैद्यकीय, अभियांत्रिकी इत्यादीसारख्या व्यावसायिक अभ्यासक्रमांकरिता दरवर्षी 82000 नव्या शिष्यवृत्त्या [मुलांसाठी 41000 आणि मुलींसाठी 41000] पुरस्कार प्रदान केले जातात. |
| 2 | यूजीसीच्या फेलोशिप स्कीम | भारत सरकारतर्फे वित्तीय वर्ष 2012-13 दरम्यान, राजीव गांधी राष्ट्रीय शिष्यवृत्ती (आरजीएनएफ) सुरू केली आहे. जेणेकरून अपंग विद्यार्थ्यांना उच्च शिक्षणाची संधी मिळवण्यासाठी एम.फिल आणि पी. एच. डी. सारख्या पदव्या प्राप्त करता येतील.ही योजना 1.4.2012 पासून लागू होईल. ही योजना अपंग विद्यार्थ्यांना त्यांच्या विद्यापीठ, संशोधन संस्था आणि वैज्ञानिक संस्था मध्ये संशोधन पदवी अभ्यास करण्यासाठी आवश्यक सुविधा पूर्ण करण्याच्या दृष्टीने कार्य करते. यामुळे त्यांना विविध महाविद्यालये व विद्यापीठांमध्ये रिक्त असलेल्या केवळ लेक्चररच्या रोजगारासाठी पात्र होण्यास मदत होणार आहे असे नाही तर त्यांना नवीन आर्थिक ऑर्डरच्या संदर्भात राष्ट्रीय व आंतरराष्ट्रीय स्तरावर वाढत्या संधींचा प्रभावीपणे लाभ घेण्यास सुसज्ज केले जाईल. | |||
| 3 | AICTE च्या फेलोशिप स्कीम | ऑल इंडिया कौन्सिल फॉर टेक्निकल एजुकेशन (एआयसीटीई) ने राष्ट्रीय डॉक्टरेट फेलोशिप स्कीमची तरतूद केली आहे. या योजनेअंतर्गत डॉक्टरेट कार्यक्रम चालविण्यासाठी प्रत्येक वर्षी उदयोन्मुख क्षेत्रातील / तांत्रिक शिक्षणाच्या विषयांमध्ये निवड झालेल्या उमेदवारांना 50 डॉक्टरांची शिष्यवृत्ती देण्यात येते. उच्च शिक्षित आणि प्रेरित उमेदवारांना डॉक्टरेट घेण्यासाठी आणि त्यांना तांत्रिक शिक्षण प्रणालीमध्ये शिकविण्याची संधी मिळावी तसेच तांत्रिक शिक्षणाच्या क्षेत्रातील उत्साहवर्धक आणि अभिनव संशोधनांच्या अभ्यासासाठी उज्ज्वल तरुण उमेदवाराच्या संशोधनाला त्यांनी चालना द्यावी हा यामागे हेतू आहे.
| |||
| 4 | विद्यार्थ्यांना शुल्क अनुदान | ह्या योजनेचा उद्देश असा आहे की कर्ज परतफेड कालावधीत भारतीय बँक असोसिएशनच्या शैक्षणिक कर्ज योजनेच्या अंतर्गत भारतातील मान्यताप्राप्त संस्थांकडून तांत्रिक आणि व्यावसायिक कोर्स करणाऱ्या आर्थिकदृष्टय़ा दुर्बल घटकातील विद्यार्थ्यांनी घेतलेल्या कर्जावरील व्याजावर सबसिडी दिली जाते. | |||
| 3 | मनुष्यबळ विकास मंत्रालय अंतर्गत शाळा शिक्षण आणि साक्षरता विभाग | 2 | 1 | राष्ट्रीय माध्यम आणि मेरिट शिष्यवृत्त | मनुष्यबळ विकास मंत्रालयाने 2008-2009 मध्ये केंद्र-प्रायोजित राष्ट्रीय साधन- मेरिट शिष्यवृत्ती योजना सुरू केली ज्यायोगे आर्थिकदृष्टय़ा दुर्बल घटकातील गुणवंत विद्यार्थ्यांना वर्ग आठव्या इयत्तेपासून त्यांची गळती रोखण्यासाठी शिष्यवृत्ती देण्यास व त्यांना त्यांचे शिक्षण पुढे माध्यमिक स्तरापर्यंत चालू ठेवण्यास प्रोत्साहित केले जाईल. विविध राज्ये / केंद्रशासित प्रदेशांकरिता शिष्यवृत्तीचा कोटा यासाठी आहे. |
| 2 | मुलींच्या माध्यमिक शिक्षणासाठी प्रोत्साहनपर राष्ट्रीय योजना. | 1.4.2013 पासून 51 जिल्ह्यांमधील थेट रोख हस्तांतरणासह संबंधित विभागांना लाभार्थींची माहिती आधार आणि बँक खाते क्रमांक याप्रमाणे अंतिम स्वरूपात निश्चित करणे आवश्यक आहे. ह्याचा उपयोग सेंट्रल प्लॅन स्कीम मॉनिटरिंग सिस्टिम (सीपीएसएमएस) लाभार्थी डेटा बेस तयार करण्यासाठी तसेच रक्कम भरल्याचे पत्र तयार करण्यासाठी केला जाईल. | |||
| 4 | आदिवासी व्यवहार | 5 | 1 | एसटी विद्यार्थ्यांसाठी राष्ट्रीय ओव्हरसीज शिष्यवृत्ती | ही योजना मास्टर्स लेव्हलमध्ये काही विषयांकरिता परदेशात उच्च शिक्षणासाठी आणि पीएचडी आणि पोस्ट-डॉक्टोरेट रिसर्च प्रोग्रॅमसाठी निवडलेल्या विद्यार्थ्यांना आर्थिक मदत पुरवते. कोणत्याही शाखेत पदविका अभ्यासक्रम हे योजने अंतर्गत समाविष्ट नाहीत. एसटीच्या विद्यार्थ्यांना दरवर्षी 15 पुरस्कार दिले जातील |
| 2 | मॅट्रिक नंतरची शिष्यवृत्ती योजना. | अर्थमंत्र्यांनी 2005-06 च्या केंद्रीय अर्थसंकल्पात आपल्या अर्थसंकल्पीय भाषणात खालील घोषणा केली - "अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जमातींना सबळ करण्याकरता दर्जेदार विद्यार्थ्यांना उत्तम दर्जाचे शिक्षण देण्याचे ठरविले आहे. सेंट्रल प्लॅन - प्री-मॅट्रिक, पोस्ट-मॅट्रिक आणि मेरिट-आधारित - अनुसूचित जाती-जमाती विद्यार्थ्यांसाठी तीन चालू शिष्यवृत्ती योजना सुरू आहेत. अतिरिक्त प्रोत्साहन देण्यासाठी त्यांनी नवीन योजना प्रस्तावित केली आहे: उत्कृष्ट संस्थांची एक यादी आणि अनुसूचित जाती / अनुसूचित जमातीचे जे विद्यार्थी या संस्थेत प्रवेश घेतील त्यांना मोठ्या शैक्षणिक शिष्यवृत्ती देण्यात येतील ज्यामुळे ट्यूशन शुल्काची तसेच राहण्याचा, वह्या-पुस्तकांचा आणि संगणकाचा खरच त्यातून त्यांना भागविता येईल. | |||
| 3 | ेरिट योजनेचा दर्जा सुधारणे. | एस.टी. विद्यार्थी त्यांच्या शैक्षणिक कमतरतेमुळे आरक्षणाद्वारे उपलब्ध विविध जागांचा लाभ घेण्यास असमर्थ आहेत.परिणामी, त्यांच्यासाठी अभियांत्रिकी आणि वैद्यकीय शाखेतील कोट्याप्रमाणे तांत्रिक व व्यावसायिक अभ्यासक्रमांचा आरक्षित कोटा उपयोगात आणला जात नाही.काही विद्यार्थी या अभ्यासक्रमांमध्ये पात्रतेच्या अटींसह प्रवेश मिळवण्यास सक्षम असले तरीअभ्यासक्रम पूर्ण करणे त्यांना अवघड वाटते किंवा ते प्रोग्राम पूर्ण करण्यासाठी विशिष्ट वेळापेक्षा अधिक वेळ घेतात. त्यांची अपुरी शैक्षणिक तयारी देखील त्यांना स्पर्धात्मक परीक्षांच्या आधारावर असलेल्या नोकरीमध्ये संधी देऊ शकत नाही. | |||
| 4 | टॉप क्लास एज्युकेशन सिस्टम. | केंद्रीय अर्थसंकल्प 2005-06 मध्ये आपल्या अर्थसंकल्पीय भाषणात अर्थ मंत्र्यांनी खालील घोषणा केली - "अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जमातींना सक्षम करण्याकरता दर्जेदार विद्यार्थ्यांना उच्च दर्जाचे शिक्षण देण्याचे ठरविले आहे. सेंट्रल प्लॅन - प्री-मॅट्रिक पोस्ट-मॅट्रिक आणि मेरिट-आधारित - अनुसूचित जाती-जमाती विद्यार्थ्यांसाठी 3 शिष्यवृत्ती योजना चालू आहेत. अतिरिक्त प्रोत्साहन देण्यासाठी त्यांनी नवीन योजना प्रस्तावित केली आहे: उत्कृष्टसंस्थांची एक यादी जाहीर केली जाईल आणि अशा कोणत्याही संस्थेत अनुसूचित जाती / अनुसूचित जमातीच्या विद्यार्थ्याने प्रवेश मिळविला तर त्याला मोठी शिष्यवृत्ती देण्यात येईल जी ट्यूशनचे आवश्यक तसेच शुल्क, राहणीमान खर्च, पुस्तके आणि संगणक यांचा खर्च पूर्ण करेल. | |||
| 5 | राजीव गांधी राष्ट्रीय शिष्यवृत्ती | एम. फिल आणि पीएचडीसारख्या उच्च शिक्षणासाठी एसटीच्या विद्यार्थ्यांना आर्थिक मदत म्हणून शिष्यवृत्ती देण्याची योजना आहे. ही योजना यूजीसी अधिनियमाच्या कलम 2 (एफ) अंतर्गत विद्यापीठ अनुदान आयोग (यूजीसी) द्वारे मान्यताप्राप्त असलेल्या सर्व विद्यापीठे / संस्था आणि एसटी विद्यार्थ्यांसाठी आदिवासी व्यवहार मंत्रालयाद्वारा कार्यान्वित आहे. आरजीएनएफ अंतर्गत असलेली ही फेलोशिप नियमित आणि पूर्ण वेळ एम.फिल आणि पीएचडी अभ्यासक्रमांचा अभ्यास करणाऱ्या विद्यार्थ्यांना दिलेल्या यूजीसी शिष्यवृत्तीच्या आराखड्यावर | |||
| 5 | अल्पसंख्यांक कामकाज मंत्रालय | 3 | 1 | मॅट्रीक शिष्यवृत्ती योजना | मॅट्रीक पूर्व पातळीवरील शिष्यवृत्ती अल्पसंख्यांक समुदायातील पालकांनी आपल्या मुलांना शाळेत पाठविण्यासाठी प्रोत्साहित करेल,जेणेकरून त्यांच्यावर शालेय शिक्षणामुळे येणारे आर्थिक ओझे कमी होईल आणि शालेय शिक्षण पूर्ण करण्यासाठी त्यांच्या मुलांना प्रोत्साहन देण्यासाठी त्यांचे प्रयत्न कायम चालू राहतील. ही योजना त्यांच्या शैक्षणिक प्राप्तीसाठी पायाभूत सुविधांसाठी तयार करण्याकरिता आहे आणि स्पर्धात्मक रोजगाराच्या क्षेत्रामध्ये प्रयत्न करण्यासाठी आवश्यक पार्श्वभूमी तयार करण्यासाठी उपयुक्त आहे. शिक्षणाद्वारे सबलीकरण होऊन अल्पसंख्यक समुदायांच्या सामाजिक आर्थिक परिस्थितीचे उत्थान होण्याची यामध्ये क्षमता आहे. |
| 2 | मौलाना आझाद राष्ट्रीय शिष्यवृत्ती | ही शिष्यवृत्ती म्हणजे एम.फिल आणि पीएचडीसारख्या उच्च शिक्षणासाठी अल्पसंख्याक समुदायातील विद्यार्थ्यांना आर्थिक सहाय्य म्हणून एकात्मिक 5 वर्षांच्या फेलोशिप प्रदान करणे होय. ही शिष्यवृत्ती विद्यापीठ अनुदान आयोगाने मान्यता दिलेल्या सर्व विद्यापीठ / संस्थांना लागू होते. विद्यापीठ अनुदान आयोगाच्या (यूजीसी) अधिनियमाच्या कलम 2 (फ) आणि कलम 3 अन्वये अल्पसंख्यांक व्यवहार मंत्रालयाकडून अल्पसंख्यांक समुदायातील विद्यार्थ्यांसाठी युजीसी द्वारे राबविण्यात येत आहे. अल्पसंख्याक विद्यार्थ्यांसाठी फेलोशिप नियमित आणि पूर्ण वेळ एम.ए.फिल आणि पीएच्.डी. अभ्यासक्रमांचा अभ्यास करणाऱ्या संशोधनासाठी दिलेल्या यूजीसी शिष्यवृत्तीच्या आराखड्यावर आधारित आहे. | |||
| 3 | मेरिट कम अर्थ शिष्यवृत्ती योजना. | या योजनेचा उद्देश अल्पसंख्यक समुदायातील गरीब आणि गुणवंत विद्यार्थ्यांना व्यावसायिक आणि तांत्रिक अभ्यासक्रमांचा लाभ घेता यावा आणि त्यांना आर्थिक मदत देणे हा या योजनेचा उद्देश आहे. व्याप्तीः ही शिष्यवृत्ती भारतातील अभ्यासासाठी उपलब्ध आहे आणि या योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी राज्य सरकार / केंद्रशासित प्रदेश प्रशासनाने नियुक्त केलेल्या एजन्सीद्वारे शिष्यवृत्ती दिली जाईल. | |||
| 6 | मे. महिला व बाल विकास मंत्रालय | 2 | 1 | इंदिरा गांधी मातृत्व सहयोग योजना (आयजीएमएसवाय) | गर्भवती, स्तनपान करणारी महिला आणि बालकांचे आरोग्य आणि पोषण स्थिती सुधारण्यासाठी: योग्य प्रथा, गर्भधारणा, सुरक्षित प्रसुती आणि स्तनपान काळातयोग्य काळजी आणि सेवा देण्यास प्रोत्साहन देणे, ii. सहा महिने स्त्रियांना लवकर व विशेष स्तरावर स्तनपानासह (चांगल्या) आयवायसीएफ पद्धतींचा पाठपुरावा करण्यास प्रोत्साहन देणे iii. गर्भवती आणि नर्सिंग मातांना आरोग्य व पोषण यात योग्य सुधारणा केल्याबद्दल वातावरण निर्मितीसाठी रोख प्रोत्साहन देणे. |
| 2 | धनलक्ष्मी योजना | महिला आणि मुलांच्या हक्क व देखभाल व्यवस्थित व्हावी यासाठी आणि त्यांच्या जगणे, संरक्षण आणि विकास यामधील आणि सहभागासाठी एका समग्र पद्धतीने प्रोत्साहन देण्याची या मंत्रालयाची मुख्य जबाबदारी आहे. महिला आणि मुलांसाठी राज्य सरकारद्वारे जी कार्यवाही केली जाते त्या संदर्भात विविध मंत्रालायांमध्ये समन्वय राखून योजनांचे अभिसरण करणे तसेच, स्त्री-पुरूष समानता, बाल-केंद्रित धोरण, कार्यक्रम, योजना आणि कायदे तयार करणे यासाठी या मंत्रालयाची स्थापना करण्यात आली आहे. | |||
| 7 | आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालय | 1 | 1 | जननी सुरक्षा योजना | राष्ट्रीय मातृत्व लाभ योजना (एनएमबीएस) ही आता जननी सुरक्षा योजनेत बदलली गेली आहे. या योजने अंतर्गत गर्भधारणेच्या काळात प्रसुतिपूर्व संगोपनासह, डिलिव्हरीच्या दरम्यान योग्य वैद्यकीय काळजी आणि आरोग्य-केंद्रात तत्काळ पोस्ट-पेमेन्ट कालावधीसह गाव-पातळीवर आरोग्य दूताच्या माध्यमातून समन्वित काळजीची प्रणाली स्थापित करून रोख सहाय्य देते. जेएसवाई ही एक 100 टक्के केंद्र पुरस्कृत योजना आहे. ह्याचा उद्देश मातृ मृत्यू दर आणि बालमृत्यू दर कमी करणे आणि दारिद्रय रेषेखालील कुटुंबांमधील जास्तीत जास्त प्रसूती या दवाखान्यात होण्यावर भर देणे हा आहे. या योजनेचे लक्ष्य गट दारिद्र्यरेषेखालील (बीपीएल) कुटुंबातील सर्व गर्भवती महिला आणि 19 वर्षे आणि त्यापेक्षा अधिक वयापर्यंतच्या महिलांना दोन अपत्ये होईपर्यंत पात्र समजले जाईल. |
| 8 | मेजर श्रम आणि रोजगार | 5 | 1 | बीडी कामगारांच्या मुलांसाठी शिष्यवृत्ती. | बीडी कामगार कल्याण निधी अधिनियम, 1976 अंतर्गत येणाऱ्या बीडी कामगारांच्या मुलांना शिष्यवृत्ती देण्यासाठी योजना आखली आहे. विद्यार्थ्यांचे पालकपैकी कोणीतरी एक बीडी कामगार असावेत. सर्व स्रोतांकडून विद्यार्थ्यांच्या पालकांचे एकूण उत्पन्न रु .10,000 / - पेक्षा अधिक नसावे ज्यामध्ये सर्व भत्ते समाविष्ट असतील. अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जमातीतील विद्यार्थ्यासाठी, एकूण प्राप्त अर्जांच्या आधारावर समाज कल्याण आयुक्तांच्या पडताळणी नंतर पात्रता निकष पूर्ण करणाऱ्या एस सी/एस टी प्रवर्गासाठी10% दरवर्षी नोव्हेंबरच्या अखेरीस, ते मंजूर शिष्यवृत्त्यांची यादी प्रसिद्ध करतात आणि मसुदे तयार करण्यासाठी मान्यताप्राप्त बँकेकडे ही यादी पाठवितात. |
| 2 | बीडी कामगारांना गृहनिर्माण अनुदान. | या योजनेचे उद्दीष्ट काही प्रमाणात, बीडी कामगारांमधील घरांचा तुटवडा कमी करणे हा आहे. एक युनिफॉर्म सेंट्रल सब्सिडी रु. 40,000 / - प्रति घर प्रति कामगार मंजूर केली जाईल. बीडी कामगाराने स्वतःच्या कुटुंबातील इतर सदस्यांसह किंवा राज्य सरकार / ग्रामसभा यांनी दिलेल्या जमिनीवर, कामगारांच्या नावावर एक स्पष्ट शीर्षक असलेली जमीन साइटवर घर बांधता येईल. जमीन क्षेत्र 60 स्क्वेअर यार्डांपेक्षा कमी नसावे. एक घर बांधकाम किमान खर्च 45,000 / - प्रति सदनिका होईल.. जर घराची किंमत रु. च्या 45,000 / - (40,000 रुपये केंद्रीय सहाय्य + 5000 / - कर्मचारी अंशदान) पेक्षा अधिक झाल्यास, उर्वरित रक्कम कामगाराने स्वत: च्या संसाधनांद्वारे किंवा HUDCO इत्यादीसारख्या आर्थिक संस्थांकडून कर्ज स्वरूपात सहाय्य पूर्ण करावी. किंवा राज्य सरकारांकडून सबसिडी / कर्ज स्वरूपात दिलेले योगदान या स्वरूपात पूर्ण करावी. इमारत योजनेच्या अंतर्गत बांधकामासाठी 1.00 लाख रुपये मंजूर केले जातील. | |||
| 3 | बाल श्रम प्रकल्पाअंतर्गत विशेष शाळांमधील मुलांना विद्यावेतन देणे. | बाल श्रम प्रोजेक्टचा उद्देश विशेष शाळांच्या माध्यमातून ओळखल्या जाणाऱ्या धोकादायक व्यवसायांमध्ये आणि कार्यपद्धतींमध्ये काम करणाऱ्या मुलांना परत आणणे आणि त्यांचे पुनर्वसन करणे आणि शेवटी त्यांना औपचारिक शिक्षण व्यवस्थेतील मुख्यप्रवाहात आणणे हे आहे. शिक्षण आणि व्यावसायिक प्रशिक्षण प्रदान करण्याव्यतिरिक्त या विशेष शाळांना पोषक आहार, आरोग्य सेवा आणि मासिक पुरवणी म्हणून पुरवणी उत्पन्न मिळते. विशेष शाळेतील प्रत्येक मुलाला दरमहा रू. 100 / - विद्यावेतन दिले जाते.मुलाच्या नावावर पोस्ट ऑफिस / बँक मध्ये उघडलेल्या बचत खात्यामध्ये रक्कम जमा करणे आवश्यक आहे. लाभार्थीने मुख्य पावत्याच्या वेळीच जमा केलेली रक्कम काढता येईल. | |||
| 4 | विमाधारक व्यक्ती आणि त्यांच्या कुटुंबियांना स्थायी अपंगत्व फायदे, अवलंबित लाभ, बीमारी राज्य इन्शुरन्स कॉर्पोरेशन. | -- | |||
| 5 | पीएफ काढण्यासाठी पेंशन काढणे, निवृत्तीवेतन मुदतीपूर्वी काढणे, कमिशन डिपॉझिट लिंक्ड इन्शुरन्सशी संबंधित पेमेंट. | -- | |||
सब्सिडी संबंधित योजनांची सूची जी थेट रोख हस्तांतरणासाठी योग्य आहे
| अ. क्र | मंत्रालय / विभाग | योजनांची संख् | योजनेचे नाव | तपशील | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | पेट्रोलियम आणि नैसर्गिक गॅस मंत्रालय | 2 | 1 | घरगुती एलपीजी सबसिडी योजना पीडीएस केरोसीन | "पीडीएस केरोसीन आणि देशांतर्गत एलपीजी सबसिडी स्कीम" च्या अनुसार, प्रत्येक विक्री युनिटसाठी सब्सिडीचा एक समान दर सार्वजनिक क्षेत्रातील तेल विपणन कंपन्यांना दिला जातो. या योजनेअंतर्गत सार्वजनिक वितरण व्यवस्था (पीडीएस केरोसीन) आणि घरगुती वापरासाठी एलपीजी सिलिंडर्स (घरगुती एलपीजी) अंतर्गत केरोसीनच्या भागधारक कंपन्यांनी केलेल्या विक्रीवर सबसिडी दिली जाते. पेट्रोलियम आणि नैसर्गिक वायू मंत्रालयाने प्रत्येक राज्यासाठी ज्या प्रमाणात अनुदान दिले आहे त्या प्रमाणात सार्वजनिक वितरण व्यवस्थेची मात्रा मर्यादित आहे. सध्या इंडियन ऑईल कॉर्पोरेशन लि. (आयओसीएल), हिंदुस्तान पेट्रोलियम कॉर्पोरेशन लिमिटेड (एचपीसीएल), भारत पेट्रोलियम कॉर्पोरेशन लिमिटेड (बीपीसीएल) आणि आयबीपी कंपनी लिमिटेड (आयबीपी) यांना या योजनेत सहभाग घेण्याची परवानगी आहे. |
| 2 | अन्न आणि सार्वजनिक वितरण विभाग | 1 | 1 | लक्ष्यित सार्वजनिक वितरण प्रणाली (केंद्रशासित प्रदेशांत) | टीपीडीएस अंतर्गत, राज्यांना गरजेनुसार निर्दोष व्यवस्था तयार करणे आवश्यक आहे ज्यामुळे स्वस्त धान्य किंमत दुकानांमध्ये (एफपीएसस) अन्नधान्य वितरणासाठी आणि पारदर्शक व उत्तरदायी रीतीने एफपीएस स्तरावर धान्य वितरण करण्यासाठी आवश्यक आहे. यासाठी समाजातील खरोखरच गरीब घटकांन ओळखून त्यांचा समावेश करणे आवश्यक आहे. आजपर्यंत दिल्ली आणि लक्षद्वीप वगळता सर्व राज्य / केंद्रशासित प्रदेशांनी टीपीडीएस लागू केले आहेत. या व्यतिरिक्त, राज्यांना के जाणारे अन्नधान्य वाटप हे गेल्या 10 वर्षांत त्या राज्यांच्या सरासरी वार्षिक उच्ल्ल्लेल्या धान्यानुसार केले जाते. दारिद्र्य रेषेच्यावर (एपीएल) वर असलेल्या कुटुंबाच्या फायद्यासाठी दरमहा 10 किलो प्रति एक बीपीएल परिवार या दराने सरासरीपेक्षा जास्त धान्य दिले जाते. |
राज्य सरकार पुरस्कृत कार्यक्रम योजना
| अ. क्र. | राज्य सरकारी/महामंडळ अमंलबजावणी करणारी संस्था | तपशील |
|---|---|---|
१. | महाराष्ट्र राज्य ग्रामीण योजना अंन्त्योदय. | दीनदयाळ अन्त्योदय योजना नॅशनल रूरल लाईव्हलीहूड मिशन (एनआरएलएम)चे उद्घाटन ३ जून २०११ रोजी करण्यात आले. त्याचे लक्ष्य देशात असलेल्या सुमारे २.५ लाख ग्रामपंचायत क्षेत्रांमध्ये सामाविष्ट असलेल्या सुमारे ८-१० कोटी ग्रामीण कुटुंबांपर्यंत पोहोचणे हे होते. त्यानंतर या योजनेची पुनर्बांधणी करण्यात येऊन डिसेंबर २०१५मध्ये त्याचे नामकरण दीनदयाळ उपाध्याय अंत्योदय योजना- नॅशनल रूरल लाईव्हलीहूड मिशन असे करण्यात आले. महाराष्ट्र राज्य ग्रामीण अन्त्योदय योजना (एसएसआरएलएम) ही महाराष्ट्र सरकारने महाराष्ट्राच्या ग्रामीण भागात राहणार्‍या गरीब नागरिकांचा सामाजिक आणि आर्थिक विकास स्वयंशास्वत आणि समाजाने चालविलेल्या योजनांमार्फत करण्याच्या हेतूनं सुरू केली आहे. http://umed.in/ |
२. | साहित्यरत्न लोकशाहीर अण्णाभाऊ साठे विकास महामंडळ (एलएसडीसी) | महाराष्ट्र सरकारने साहित्यरत्न लोकशाहीर अण्णाभाऊ साठे विकास महामंडळ ही संस्था सामाजिक न्याय विभागाअंतर्गत कंपनीज ॲक्ट १९५६(१) नुसार ११ जुलै १९८५ रोजी महाराष्ट्र दारिद्रय रेषेखाली राहणाऱ्या मातंग समाजातील जनतेसाठी स्थापन केली ज्या योग त्यांना मुख्य प्रवाहामध्ये सन्मान प्राप्त व्हावा आणि त्यांच्या शैक्षणिक, आर्थिक आणि सामाजिक पुनर्विकासात मदत व्हावी यासाठी केली. https://sjsa.maharashtra.gov.in/en/lokshahir-anna-bhau-sathe-devcoltd |
३. | महाराष्ट्र स्टेट ओबीसी फायनान्स ॲण्ड डेव्हलपमेंट कार्पोरेशन लिमिटेड. | सदर महामंडळाची स्थापना राज्य सरकारच्या ठरावानुसार २५ सप्टेंबर १९९८ रोजी झाली आणि २३.०४.१९९९ रोजी या महामंडळाने आपले कामकाज कंपनी कायदा १९५६ अनुसार सुरू केले. सदर महामंडळाकडे महाराष्ट्रातील अन्य मागासवर्गीय लोकांच्या सर्वसाधारण विकासासाठी आणि ते करीत असलेल्या व्यवसायासाठी अर्थपुरवठा करण्याची जबाबदारी देण्यात आली आहे. http://www.msobcfdc.org/ |
४. | संत रोहिदास लेदर इंडस्ट्रीज ॲण्ड चर्मकार डेव्हलपमेंट कार्पोरेशन लिमिटेड (एलआयडीसीओएम) | लिडकॉम या महामंडळाची स्थापना महाराष्ट्रात चामडे व्यवसाय आणि या चामडे व्यवसायात असलेल्या लोकांच्या विकासासाठी करण्यात आली. या महामंडळाकडे चार उत्पादन केंद्रे अमरावती (दर्यापूर), हिंगोली, कोल्हापूर आणि सातारा येथे आहेत. येथे कॉप्युटर बॅग, ब्रिफकेसेस, पर्सेस, शूज, सॅडल्स यांचे उत्पादन महामंडळाच्या व्यावसायिक केंद्रामार्फत करण्यात येते. https://www.lidcom.co.in/en/ |
५. | महात्मा फुले मागासवर्गीय विकास महामंडळ मर्यादित. | महाराष्ट्र सरकारतर्फे महात्मा फुले मागासवर्गीय विकास महामंडळाची स्थापना १० जुलै १९७८ रोजी कंपनी कायदा १९५६अनुसार मागासवर्गीय आणि नवबौद्ध व्यक्तींना स्वयंरोजगार प्राप्त व्हावा यासाठी करण्यात आली. सदरची महामंडळे महाराष्ट्र सरकारच्या सामाजिक न्याय आणि विशेष सहकार्य विभागाअंतर्गत काम करतात. https://mpbcdc.maharashtra.gov.in/ |
६. | वसंतराव नाईक विमुक्त जाती आणि भटक्या जमाती विकास महामंडळ मर्यादित मुंबई. | या महामंडळाची स्थापना महाराष्ट्र सरकारने कंपनीज ॲक्ट १९५६ अनुसार विभुक्त जाती अणि भटक्या जमाती यांच्या आर्थिक उन्नतीसाठी ८ फेब्रुवारी १९८४ रोजी केली. महाराष्ट्र सरकारने सदर महामंडळास केंद्र सरकारच्या नॅशनल बॅकवर्ड क्लासेस फायनान्स ॲण्ड डेव्हलपमेंट कार्पोरेशन (एम.बी.सी.एफ.डी.सी.) नवी दिल्ली यांच्याशी समन्वय ठेवण्याची जबाबदारी दिली. विशेष मागासवर्गीय वर्गाच्या लोकांना कर्जपुरवठा करण्यासाठी समन्वय साधण्याचे काम या महामंडळाने केले. या महामंडळाचे मुख्य काम विभुक्त जाती आणि भटक्या जमाती यातील व्यक्ती सवलतीच्या दराने कर्जपुरवठा करून त्यांची उन्नती करणे हे होते. https://sjsa.maharashtra.gov.in/en/vasantrao-naik-vimukta-jatis-and-nomadic-tribes-development-corporation-limited |
७. | प्रधानमंत्री रोजगार हमी योजना (पीएमईजीपी) | सदरची योजना खादी आणि ग्रामोद्योग आयोग (केव्हीआय) या राष्ट्रीय पातळीवर नियंत्रक संस्था म्हणून काम करण्यासाठी तयार करण्यात आली. राज्य पातळीवर सदर योजनेची अंमलबजावणी राज्य केव्हीआयसी संचालनालय यांच्याकडून करण्यात येते. राज्य खादी आणि ग्रामीण विकास मंडळ (केव्हीआयबीएस), जिल्हा उद्योग केंद्रे (डीआयसीज) आणि बँका यांच्यामार्फत राबविण्यात येते. अशा प्रकरणांमध्ये केव्हीआयसी यांच्याकडून सरकारी अनुदान अंतिम लाभधारकांपर्यत बँकाच्या माध्यमातून पोहोच करण्यात येते. ही रक्कम लाभधारक/व्यावसायिक यांच्या थेट बँक खात्यांमध्ये जमा करण्यात येते. https://www.kviconline.gov.in/pmegp.jsp |
८. | मुख्यमंत्री रोजगार हमी योजना (सीएमईजीपी) | महाराष्ट्र सरकारने ही नवी रोजगार हमी योजना (मुख्यमंत्री रोजगार हमी योजना) ही बेरोजगार युवकांना उपयुक्त ठरावी यासाठी सुरू केली. या योजनेत उत्पादक आणि सेवा क्षेत्रातील युनिटही येतात. महाराष्ट्र सरकारचा उद्योग विभाग या योजनेची अंमलबजावणी करण्यासाठी नोडल एजन्सी म्हणून काम करतो. या योजनेत १८ ते ४५ वयोगटातील व्यक्तींना स्वयंरोजगारासाठी प्रवृत्त करण्यात येईल. आणि त्यासाठी लागणारी भांडवल अंतिम अनुदानात परावर्तीत करण्यात येईल त्याची पूर्तता राज्य सरकारकडून बँक कर्जाच्या बदल्यात करण्यात येईल. या अंतर्गत प्रकल्पाची किंमत उत्पादन क्षेत्रात रु. ५० लाख आणि व्यवसाय/सेवा क्षेत्रात रु. १० लाख एवढी असेल. राज्य सरकार यासाठी योजनेच्या खर्चामार्फत आर्थिक मदत देईल आणि गरज असल्यास लाभधारकांना स्पेशल कंपोनंट प्लॅन (एससीपी) आणि ट्रायबल सब प्लॅन (टीएसपी) ॲण्ड वूमेन आणि चाईस्ड डिपार्टमेंटमार्फत त्या प्रमाणात मदत देईल. या योजनेची अंमलबजावणी खादी आणि ग्रामोद्योग (केव्हीआयबी) संचालनालय यांच्यामार्फत करण्यात येईल. https://maha-cmegp.gov.in/homepage |
९. | शबरी आदिवासी वित्त व विकास महामंडळ मर्यादित. | शबरी ट्रायबल फायनान्स ॲण्ड डेव्हलपमेंट कॉर्पोरेशन याची स्थापना आदिवासी व्यक्तींना वीज भांडवल आणि कर्जपुरवठा करण्यासाठी करण्यात आली. या महामंडळामार्फत आदिवासींना वेगवेगळ्या व्यवसायांसाठी कर्जपुरवठा करण्यात येतो. Contact No- 7769939388 / 0253-2315860 |
१०. | अण्णासाहेब पाटील आर्थिक मागास विकास महामंडळ मर्यादित. | सन २००० मध्ये महाराष्ट्र सरकारने नोकरी आणि स्वयंरोजगार या धोरणाअंतर्गत बेरोजगार पदवीधर युवकांना मदत करण्याची जबाबदारी स्वीकारली. या स्वयंरोजगार योजनेचे उदिष्ट आणि त्याची सफलता लाभधारकांच्या निवडीवर अवलंबून आहे. सदर रोजगार आणि स्वयंरोजगार योजनेचा हेतू फक्त उज्वल भविष्य असा नाही तर लाभधारकांना दूरगामी लाभ व्हावेत हा आहे, ही योजना सुलभ आणि पारदर्शक आहे. या दृष्टीने महाराष्ट्र सरकारने स्वयं-रोजगारासाठी उमेदवारांना प्रोत्साहन दिले असून त्यासाठी कर्ज महामंडळामार्फत राज्य सरकारच्या विविध विभागांकडून उपलब्ध करून देण्यात येते. राज्यातील बेरोजगारीचे प्रमाण कमी करण्यासाठी महाराष्ट्र सरकारने विविध स्वयंरोजगार योजना सुरू केल्या आहेत. या संदर्भात स्वयं-रोजगार वेब पोर्टल तयार करण्यात आले असून त्याद्वारे स्वयंरोजगाराच्या विविध योजना त्वरित आणि पारदर्शक पद्धतीने राबवून उमेदवारांना स्वयंरोजगारासाठी कर्जाचा पुरवठा करण्यात येतो. https://mahaswayamrojgar.maharashtra.gov.in/forms/home.aspx |
सार्वजनिक माहिती 
पुरस्कार गॅलरी 
सामाजिक जबाबदारी 
विक्रीसाठी मालमत्ता 
निविदा